در دوران حاضر سرطان مانند گذشته کشنده نیست. دانشمندان درمان‌ها و متد‌های زیادی برای درمان انواع آن شناسایی نموده‌اند. با اینحال این درمان‌ها اغلب بسیار پرهزینه هستند. در مواردی مانند سرطان معده تشخیص زودهنگام آزمایشگاهی بطور موثری از درد، خطر و هزینه این بیماری مهلک می‌کاهد. تشخیص سرطان معده در آزمایشگاه ایران مشهد یکی از خدمات ما برای همشهریان عزیزیست که به سلامت و پیشگیری اعتقاد دارند.

تذکر اگر چای داغ میخورید و معده درد دارید دلیل بر سرطان داشتن نیست.

این مقاله را به جهت آشنایی شما عزیزان با بیماری سرطان معده و تشخیص آزمایشگاهی آن نگاشته‌ایم. تشخیص ابتلا به این بیماری تنها پس از آزمایش‌های پزشکی مشخص می‌شود. نه تنها تشخیص سرطان که تشخیص هیچ بیماری با خواندن سایت‌های پزشکی و بدون مراجعه به پزشک امکان پذیر نیست.

آمار تشخیص آزمایشگاهی سرطان معده در ایران و جهان

آنچه اهمیت تشخیص آزمایشگاهی سرطان معده را بسیار با اهمیت می‌کند، شیوع بالای آن است. بر اساس آمار‌های بین المللی در سال 2020 بیش از یک میلیون نفر به تعداد مبتلایان این نوع از سرطان افزوده شد. سرطان معده پنجمین سرطان شایع در بین مردان و هفتمین سرطان شایع در میان زنان است.

تشخیص و علائم سرطان معده

شرایط تشخیص سرطان معده در ایران کمی با میانگین جهانی متفاوت است. در برخی دوره‌های آماری سرطان معده شایع ترین سرطان در کشور عزیزمان بوده است. سالانه بیش از 10 هزار مورد جدید سرطان معده در کشور یافت می‌شود. یک آمار معتبر در سال 1397 شمال غرب را پرخطر ترین نقطه کشور از منظر این بیماری عنوان نموده است. براساس این مطالعه استان‌های اردبیل‌، زنجان‌، خراسان شمالی‌، آذربایجان شرقی‌، آذربایجان غربی و خراسان رضوی بیشترین آمار تشخیص سرطان معده را دارند.

به‌طور کلی، از نظر منطقه جغرافیایی بروز سرطان معده در دنیا نیز، همیشه مناطق شمالی، پرخطرتر محسوب می‌شوند و نرخ بروز سرطان معده، به‌طرف جنوب کمتر می‌شود.

دکتر رضا ملک زاده

سن ابتلا به این بیماری نیز در ایران متاسفانه بطور متوسط حدود 10 سال کمتر از میانگین جهانیست. تشحیص این سرطان در سن کمتر از 40 سال بسیار اندک است. با اینحال روند ابتلا در بیماران بالای 50 سال آغاز می‌گردد. بیشترین شیوع نیز در افراد دارای 60 سال و بیشر اتفاق می‌افتد. نهایتا ابتلا‌ها از 64 سالگی شدت بیشتری می‌گیرند. با توجه به پیچیدگی درمان، تشخیص آزمایشگاهی زودهنگام سرطان معده بسیار مهم است.

دهانه معده (کاردیا) پاشنه آشیل بدن در مقابل سرطان معده

رضا ملک‌زاده، رییس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران بیشترین محل وقوع این بیماری را دهانه معده یا کاردیا می‌داند. او درمان سرطان این ناحیه را سختتر از سایر نواحی می‌داند.

کاردیا (یا اتصال مری معده یا اتصال معده به مری) اصطلاح تشریحی برای روزنه اتصال معده و مری است. در کاردیا، مخاط مری به مخاط معده تبدیل می شود. کاردیا همچنین محل اسفنکتر تحتانی مری (LES) است. این بخش نام‌های دیگری نظیر اسفنکتر قلبی، اسفنکتر معده به مری و اسفنکتر مری نیز دارد. بسیاری از سرطان‌های معده نیز در همین محل ایجاد می‌شوند.


در جامعه آناتومی دانشگاهی در مورد اینکه آیا کاردیا بخشی از معده، بخشی از مری یا یک موجود مجزا است، اختلاف نظر وجود دارد. این تفاوت زمانی که در مطالعات بالینی استفاده می‌شود و برای بیماران فردی به کار می‌رود بیش از معنایی است.

کتاب‌های درسی آناتومی کلاسیک و برخی منابع دیگر کاردیا را اولین ناحیه از 4 ناحیه معده توصیف می‌کنند. این از نظر بافت شناسی منطقی است زیرا مخاط کاردیا همان مخاط معده است. این بخش معده ممکن است درگیر غدد سرطان شود و تشخیص آزمایشگاهی زودهنگام آن بسیار مهم است.

بسیاری از نوشته های اخیر آن را به عنوان LES توصیف می کنند.

وظیفه کاردیا (دهانه معده) چیست؟


معده اسیدها و آنزیم های قوی تولید می کند تا به هضم غذا کمک کند. این مخلوط گوارشی شیره معده نامیده می‌شود. پوشش داخلی معده مکانیسم های مختلفی برای مقاومت در برابر تأثیر شیره معده بر روی خود دارد، اما مخاط مری این گونه نیست. مری معمولاً توسط یک مکانیسم دریچه یک طرفه در محل اتصال خود به معده از این اسیدها محافظت می‌شود. این دریچه یک طرفه اسفنکتر تحتانی مری (LES) نامیده می شود و از برگشت آب معده به مری جلوگیری می‌کند.

گسترش سرطان معده

در طول پریستالسیس، LES اجازه می دهد تا بولوس غذا به معده منتقل شود. از بازگشت کیم، مخلوطی از بولوس، اسید معده و آنزیم های گوارشی به مری جلوگیری می کند. LES در وظیفه نگه داشتن جریان مواد در یک جهت توسط دیافراگم کمک می کند.
در معاینه بافت شناسی، محل اتصال را می توان با انتقال زیر شناسایی کرد:

با این حال، در مری بارت، تمایز اپیتلیال ممکن است متفاوت باشد. بنابراین مرز بافتی ممکن است با مرز عملکردی یکسان نباشد.در این ناحیه غدد قلبی دیده می شود. آنها را می توان از سایر غدد معده (غدد بنیادی و غدد پیلور) تشخیص داد زیرا غدد کم عمق و لوله ای ساده هستند.

سرطان معده در این ناحیه بیشترین نوع سرطان را تشکیل می‌دهند. درمان آنها نیز دشوار است.

تشخیص سرطان معده در جوانان

طبق آمار، سرطان معده یکی از شایع ترین علل مرگ و میر ناشی از بیماری نئوپلاسم در جمعیت جهان است. بیماری‌های نئوپلاسم درواقع هرگونعه رشد غیر طبیعی سلول‌ها را شامل می‌شوند. این رشد می‌تواند بعنوان یک تومور خوش خیم یا بدخیم باشد.

این یک تصور رایج است که سرطان معده بیشتر افراد در دهه پنجم یا ششم زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین، وقتی صحبت از جوانانی می شود، مثلاً در دهه بیست و سی سالگی، که با علائمی که نشان دهنده سرطان دستگاه گوارش است به پزشک مراجعه می کنند، اغلب به دلیل سن پایین آنها نادیده گرفته می‌شوند.

تشخیص و درمان علائم سرطان معده

براساس برخی آمار‌ها تنها 5درصد تشخیص‌های سرطان معده به جوانان زیر 40 سال تعلق دارد. این رده سنی در بسیاری از کشور‌ها در برنامه‌های عادی غربالگری سرطان معده قرار ندارند. بااینحال آمار مبتلایان جوان به سرطان معده در اکثر نقاط جهان کاهشیست. تغییرات ژنتیکی، عوامل محیطی و شیوه زندگی ممکن است برخی از جوانان را مستعد ابتلا به سرطان معده کند.

تعداد و امکان پایین ابتلا به سرطان معده در جوانان این بیماری را خطرناکتر می‌کند. همانطور که گفتیم اکثر افراد در بازه سنی زیر 40 سال در دسته بندی‌های غربالگری تشخیص سرطان معده قرار نمی‌گیرند. پزشکان نیز احتمال وجود سرطان در جوانا را بسیار کم می‌دانند. به همین دلیل تشخیص سرطان معده جوانان در برخی موارد بسیار بیشتر از سالمندان زمان می‌برد.

علائم سرطان معده در مردان و زنان پیر و جوانان

همانطور که گفتیم اگر کمتر از 50 سال دارید احتمال ابتلا شما به این بیماری بسیار اندک است. همینطور مواردی مانند ژنتیک نیز در تشخیص و بروز علائم سرطان معده نقش بسیار مهمی دارند. در ادامه به بررسی برخی علائم این بیماری می‌پردازیم. همچنان مصرانه تاکید می‌کنیم که:

اگر پس از مطالعه این نوشته احساس کردید دارای برخی از علائم سرطان هستید برای تشخیص به پزشک مراجعه فرمایید. ممکن است مشاهده شما مربوط به یک بیماری سطحی یا مشکل کوچک باشد. تشخیص علائم سرطان معده تنها بوسیله پزشک و پس از انجام آزمایشات تشخیص سرطان قابل اثبات است.

عموما از این موارد بعنوان علائم سرطان معده در مردان و زنان پیر و جوانان یاد می‌کنند:

واکاوی علائم سرطان معده

غربالگری سرطان معده

غربالگری سرطان معده، آزمایشی است که برای شناسایی سرطان معده در افرادی که علائمی ندارند استفاده می‌شود. هدف از غربالگری، تشخیص سرطان معده در مراحل اولیه، زمانی که درمان آن آسان تر است.

روش های مختلفی برای غربالگری و تشخیص سرطان معده وجود دارد. رایج ترین روش، آزمایش خون برای آنتی ژن کارسینوموم معده 2 (CA 19-9) است. CA 19-9 یک پروتئین است که توسط سلول های سرطانی معده تولید می‌شود. اگر سطح CA 19-9 در خون بالا باشد، ممکن است نشانه ای از سرطان معده باشد.

درواقع سلول‌های سالم معده در حالت عادی این آنتی ژن را تولید می‌کنند. با اینحال وجود سرطان معده یکی از عواملیست که تولید این آنتی ژن را افزایش می‌دهد. با اینحال این مورد هم قطعی نیست. در برخی موارد با وجود سلول‌های سرطانی سطح این آنتی ژن تحت تاثیر عوامل دیگر عادی بنظر می‌رسد.

روش دیگر غربالگری سرطان معده، آندوسکوپی فوقانی است. آندوسکوپی فوقانی یک آزمایش است که در آن یک لوله نازک و انعطاف پذیر با یک دوربین در انتهای آن از طریق دهان وارد معده می شود. دوربین تصاویری از داخل معده را به صفحه نمایش منتقل می کند که پزشک می تواند برای بررسی علائم سرطان معده از آن استفاده کند.

تصویر آندوسکوپی برای تشخیص سرطان معده

اگر پزشک توده یا تغییرات غیرعادی در معده را مشاهده کند، ممکن است نمونه هایی از بافت را برای آزمایش بیشتر بردارد. این نمونه ها در آزمایشگاه بررسی می شوند تا مشخص شود آیا سرطان هستند یا خیر. آندوسکوپی یک روش ایمن و موثر برای تشخیص سرطان معده است. این روش تشخیص سرطان معده نسبت به سایر موارد دقت بیشتری دارد.

دقت داشته باشید که از آندوسکوپی برای تشخیص بیماری‌هایی نظیر زخم معده، سیلاک، پولیپ روده بزرگ، خونریزی دستگاه گوارش و … نیز استفاده می‌گردد. بنابراین اینکه پزشک این آزمایش را برای شخصی تجویز نموده است، دلیلی بر ابتلای او به سرطان معده نیست.

روش‌های شناسایی و تشخیص میزان گسترش سرطان معده

زمانی که پزشکان از طریق روش‌های بالا متوجه وجود غده سرطانی شدند، آزمایشات دیگری را آغاز می‌کنند. آنها باید دریابند که میزان پیشرفت سرطان معده، آن را به چه مرحله‌ای رسانده است.

مراحل سرطان معده

نتایج این آزمایشات مشخص می‌کند که بیماری شما در چه مرحله (استیج) قرار دارد. تیم پزشکی باتوجه به آن درمان را توصیه و آغاز می‌نماید.

عادات خطرناک

همانطور که گفتیم علم هنوز بطور قطع نمی‌تواند در مورد دلایل سرطان معده نظر دهد. بااینحال آنچه نتایج تشخیص سرطان معده مشخص می‌کند برخی عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. یکی از مهمترین این عوامل ژن‌ها و ارث هستند. مبارزه با این عامل بسیار پرهزینه و گاهی نا ممکن است. با اینحال اینکه والدین یا اجداد شما این بیماری را داشته‌اند دلیل نمی‌شود که شما حتما به آن مبتلا شوید. عدم سابقه این بیماری در اجداد شما نیز شما را از آن مصون نگاه نمی‌دارد. عوامل بسیار زیاد دیگری در ابتلا به سرطان معده تشخیص داده‌ شده‌اند که در ادامه برخی از آنها را بررسی می‌کنیم.

الکل و تشخیص سرطان معده

زمانیکه از سرطان معده یا سایر سرطان‌های دستگاه گوارش صحبت می‌کنیم، قطعا پای بسیاری از خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها به میان می‌آید. الکل و مشروبات الکلی در صدر لیست خوردنی‌ها و آشامیدنی‌هایی هستند که احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند. آیا الکل سرطانزاست؟ بله. آیا پزشکان تشخیص داده‌اند که الکل دقیقا با چه مکانیزمی باعث ابتلا به سرطان معده می‌گردد؟ این سوال کمی پیچیده‌است.

شواهد اپیدمیولوژیک، آزمایشگاهی و حیوانی حاکی از این است که نوشیدن الکل خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد. خطر ابتلا به سرطان معده در افراد الکلی بیشتر از افراد غیر الکلی تشخیص داده شده است. یک مطالعه بزرگ در ایالات متحده نشان داد که افراد که به طور منظم بیش از دو نوشیدنی الکلی در روز مصرف می کنند، 60 درصد بیشتر از افرادی که الکل مصرف نمی کنند، در معرض خطر ابتلا به سرطان معده هستند.

آسیب‌های الکل به معده

ما نمی‌دانیم که نوشیدنی‌های الکلی دقیقا چطور به سرطان منتهی می‌شوند با اینحال می‌دانیم که الکل این آسیب‌ها را به معده وارد می‌کند:

تاثیر سیگار و دخانیات بر افزایش احتما ابتلا به سرطان معده

تشخیص دلایل ابتلا به سرطان معده عموما دشوار هستند. با اینحال بر ساس تحقیقات تعداد مبتلایان سیگاری به این بیماری دوبرابر مبتلایان غیر سیگاریست. از طرف دیگر مطالعات دیگری نشان داده‌اند که ترک سیگار امکان ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهد.

مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که سیگار کشیدن می تواند به سلول های معده آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. سیگار کشیدن می تواند باعث التهاب و زخم معده شود. التهاب و زخم می تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.

تاثیر سیگار بر روی معده تقریبا با صمرف الکل مشابه است. پزشکان هنوز در تشخیص اینکه سیگار کشیدن چگونه احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد، ناکام مانده‌اند. اما به نظر می‌رسد که سیگار کشیدن می تواند از طریق چندین مکانیسم خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.

سیگار کشیدن می تواند باعث التهاب و زخم معده شود. التهاب و زخم می تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. سیگار کشیدن همچنین می تواند باعث تولید رادیکال های آزاد شود. رادیکال های آزاد موادی هستند که می توانند به سلول های بدن آسیب برسانند. آسیب ناشی از رادیکال های آزاد می تواند منجر به جهش در DNA شود. جهش ها می توانند باعث رشد غیرقابل کنترل سلول ها شوند، که می تواند منجر به سرطان شود.

رابطه چاقی و رژیم غذایی با ابتلا به سرطان معده

تشخیص اینکه چاقی، اضافه وزن و رژیم غذایی بد باعث سرطان معده می‌گردند سخت نیست. چاقی را یکی از عوامل خطرناک برای سرطان معده می‌دانند. افراد چاق بیشتر از افراد با وزن طبیعی در معرض خطر ابتلا به سرطان معده هستند. خطر ابتلا به سرطان معده با افزایش شاخص توده بدن (BMI) افزایش می یابد.

چاقی می تواند باعث التهاب و زخم معده شود. التهاب معده می تواند به سلول های معده آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. زخم معده نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.

چاقی همچنین می تواند باعث ایجاد استرس اکسیداتیو شود. استرس اکسیداتیو زمانی اتفاق می افتد که بدن بیش از حد در معرض رادیکال های آزاد قرار گیرد. رادیکال های آزاد موادی هستند که می توانند به سلول های بدن آسیب برسانند.

رژیم غذایی نیز می تواند نقشی در افزایش خطر ابتلا به سرطان معده داشته باشد. مصرف زیاد غذاهای شور، دودی و فرآوری شده با افزایش خطر ابتلا به سرطان معده مرتبط است. این غذاها حاوی مواد شیمیایی مضری هستند که می توانند به سلول های معده آسیب برسانند.

غذاهای شور می توانند باعث تحریک معده شوند. تحریک معده می تواند به سلول های معده آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.

غذاهای دودی حاوی مواد شیمیایی مضری هستند که میتوانند به سلول های معده آسیب برسانند. این مواد شیمیایی می توانند باعث جهش در DNA سلول های معده شوند، که می تواند منجر به رشد غیرقابل کنترل سلول ها و سرطان شود.

مواد خوراکی فرآوری شده نیز حاوی مواد شیمیایی مضری هستند. این مواد قابلیت آسیب به سلول‌های معده را دارند. این مواد شیمیایی می‌توانند باعث التهاب و زخم معده شوند. پزشکان التهاب و زخم معده نیز بعنوان یکی از عوامل ایجاد سرطان معده تشخیص داده‌اند.

سوالات متداول در مورد تشخصی سرطان معده

از کجا بفهمیم سرطان معده داریم؟

لطفا هیچگاه از روی علائم و بدون مراجعه به پزشک تلاش نکنید بفهمید که آیا سرطان معده دارید یا خیر. این موضوع در مورد تمام بیماری‌ها حتی یک سرماخوردگی ساده هم صداق است. اگر هرعلامتی دارید اما زیر 50 سال سن دارید احتمال ابتلا شما به سرطان معده بسیار پایین است. بااینحال سرطان معده بیماری جدی و خطرناکیست و اگر درد‌های زیادی در آن ناحیه دارید و هنوز در سن غربالگری نیستید، برای تشخیص سرطان معده به پزشک و آزمایشگاه تشخیص طبی مراجعه نمایید.

آیا سرطان معده درمان دارد؟

اگرچه سرطان معده همچنان بسیار خطرناک است، اما علم درحال گشودن راه‌های جدید برای کاهش درد و درمان این بیماریست. سرطان معده هم مانند هر بیماری دیگری درمان دارد. تشخیص زودهنگام سرطان معده بسیار مهم است و می‌تواند جلو پیشرفت آن را بگیرد. در ادامه نیز باتوجه به مرحله سرطان و پیشرفت آن روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارند. ممکن است بیماری قابل درمان نباشد اما کنترل می‌شود و پزشکان گسترش آن را متوقف می‌کنند. آنها با این روش از فوت بیمار جلوگیری می‌کنند.

آیا سرطان معده واگیر دارد؟

خیر، سرطان معده واگیر ندارد و که اگر شخص مبتلا کنار کسی بنشیند او را آلوده نخواهد کرد. بخش بسیار زیادی از عوامل این بیماری ارثی و ژنتیکی هستند. بخش دیگر عوامل به سبک زندگی اشخاص بستگی دارند. برخی عادات بد غذایی احتمال بروز این بیماری را تشدید می‌کنند. برخی دیگر دلایل ایجاد سرطان معده به عوامل بیرونی باز می‌گردد. مواد غذایی یا آب آلوده می‌تواند مردم یک منطقه را بیشتر یا کمتر از مناطق دیگر در معرض ابتلا به سرطان معده قرار دهد. برخی باکتری‌ها نیز ممکن است باعث ایجاد سرطان معده شوند. این باکتری‌ها از طریق بزاق دهان ممکن است به دیگران منتقل شوند اما اینطور نیست که حتما از شخص مبتلا به سرطان به دیگران منتقل شده و آنها را آلوده نمایند.

آیا سرطان معده ارثی است؟

عوامل بسیار متعددی می‌توانند به بروز سرطان معده منتهی شون. یکی از آنها جهش‌ها و مشکلات ژنتیکیست. هنگام تشخیص سرطان معده، سابقه سرطان در میان خانواده بیمار یکی از سوالات مهم است. این بدین معنی نیست که اگر شخصی در خانوناده مبتلا به این بیماریست، همه آن را تجربه خواهند نمود. این موضوع تنها احتمال ابتلا را در نسل‌های بعدی افزایش می‌دهد. به همین دلیل باید غربالگری زودتر آغاز گردد و اشخاص کمی بیشتر مراقب سلامت خود باشند.

بیشتر بخوانید:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *