در برگه کمبود ویتامین D بطور نسبتا مفصل‌تر در مورد آثار کمبود ویتامین d نگاشته‌ایم. همه می‌دانیم که ویتامین D نقش مهمی در سلامت بدن دارد. کمبود ویتامین D برای دندان‌ها، عضلات و روان ما مضر است. در این نوشتار بطور دقیقتری بر موضوع رابطه ویتامین D با سرطان تمرکز می‌کنیم.

پزشکان درحال حاضر مکمل ویتانیمن D دی را برای بیماری‌های زیادی تجویز می‌کنند. آنها به بیمارانی که از مشکلات مربوط به مفاصل و استخوان، ضعف عمومی و یا ناراحتی‌های خلقی رنج می‌برند، این مکمل‌ها را توصیه می‌کنند. البته منظور این نیست که اگر این مشکلات را دارید حتما مصرف مکمل را آغاز کنید. نوشتار‌های اینترنتی کاملا کلی و در جهت ایجاد معلومات اولیه هستند. تشخیص درست و واقعی را تنها از پزشک مطالبه نمایید.

درمان ویتامین D را باید تنها پس از مشورت با متخصصان شروع کنید. مصرف بیش از حد ویتامین D می‌تواند بیماری‌ها و مشکلات مهلکی را ایجاد نماید.
عموما پزشکان قبل از شروع درمان با ویتامین D، سطح ویتامین D را بررسی می‌کنند. مکمل خوراکی با ویتامین D بی خطر است اما همیشه باید تحت نظر پزشک انجام شود. مصرف بیش از حد ویتامین D می تواند منجر به سطوح بالای کلسیم و هیپرویتامینوز d شود که در صورت عدم شناسایی و درمان، می تواند تهدید کننده زندگی باشد. برخی پزشکان نیز توصیه می‌کنند از جایگزینی تزریقی ویتامین D ترجیحاً اجتناب شود زیرا می تواند خطر سنگ کلیه را افزایش دهد.

چرا محققان به رابطه ویتامین D و کمبود آن با سرطان علاقمندند؟

مطالعات روی جمعیت افراد که به عنوان مطالعات اپیدمیولوژیک نیز شناخته می‌شوند، همراه با آزمایش‌های آزمایشگاهی، این احتمال را افزایش داده‌اند که ویتامین D بر خطر و توسعه سرطان تأثیر می‌گذارد.

بعنوان مثال تحقیقات اپیدمیولوژیک اولیه نشان داد افرادی که در عرض‌های جغرافیایی جنوبی زندگی می‌کنند، کمتر در معرض ابتلا به سرطان‌ها یا مرگ ناشی از آن هستند. در این ماطق جایی که سطوح قرار گرفتن در معرض نور خورشید نسبتاً زیاد است. از آنجایی که قرار گرفتن در معرض نور خورشید منجر به تولید ویتامین D در پوست می شود، محققان فرض کردند که تغییرات در سطوح ویتامین D ممکن است دلیل این ارتباط سرطان باشد.

در مطالعات تجربی نیز نتایج مشابهی رابطه میان ویتامین D و سرطان را نشان می‌دادند. پژوهشگران دریافتند که در جوندگان، ویتامین D دارای فعالیت‌های بیولوژیکی متعددی است که ممکن است پیشرفت سرطان را کند یا از آن جلوگیری کند. این ویژگی‌ها عبارتند از:

• جمله تقویت تمایز سلولی
• کاهش رشد سلول‌های سرطانی
• تحریک مرگ سلولی (آپوپتوز)
• کاهش تشکیل عروق خونی تومور (رگ زایی)
• کاهش پیشرفت و متاستاز تومور

همچنین مشخص شد که ویتامین D نوعی از سلول های ایمنی را سرکوب می کند که به طور معمول از واکنش شدید سیستم ایمنی به سرطان جلوگیری می‌کند.

این نوع شواهد، محققان را بر آن داشت تا مطالعاتی را روی افراد انجام دهند. این مطالعات مشاهده‌ای آینده‌نگر و کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی‌شده و کنترل‌شده را شامل می‌شوند. آنها به دنبال این هستند تا تعیین کنند که آیا سطح ویتامین D خون یا مقدار ویتامین D مصرف‌شده با خطر ابتلا به سرطان یا مرگ ناشی از آن مرتبط است یا خیر.

ماموریت ضد سرطان ویتامین D دی

همه ما نقش این ویتامین را در تقویت استخوان و ترمین آن می‌شناسیم. اما آنچه کمتر از آن آگاهیم توانایی ویتامین D در ترمیم ایرادات ژن‌های معیوب است. جهش‌های ژنی یکی از مهمترین عوامل سرطان هستند. از هر 100 مورد ابتلا به سرطان به دلیل جهش مولوکولی، تنها 5 مورد از والدین به ارث می‌رسند. به همین دلیل در این مورد سطح ویتامین D نقش و رابطه مهمی با پیشگیری از سرطان دارد.

برخی از انواع سرطان‌ ارتباط قوی با کمبود ویتامین D دارند. البته این موضوع در مورد همه انواع سرطان صدق نمی‌کند. بعنوان مثال در یک مطالعه بزرگ مشخص شد که مصرف ویتامین D3 و کلسیم شانس کلی ابتلا به سرطان را در زنان سالم پس از یائسگی کاهش نمی‌دهد. مطالعات دیگر نشان داده اند که به نظر نمی رسد ویتامین D شانس ابتلا به چندین نوع سرطان از جمله سرطان معده، سرطان پروستات و سرطان مری را کاهش دهد.

آزمایش‌های قوی‌تر و بیشتری باید انجام شود تا نقش آن در سایر بدخیمی‌ها و همچنین مزایای کاهش خطر مکمل‌ها مشخص گردد.

آزمایش‌های بالینی برای بررسی مزایای بالقوه افزودن مکمل‌های ویتامین D به سایر درمان‌ها برای افراد مبتلا به سرطان در حال انجام است. یکی از مهمترین آزمایشات بررسی رابطه ویتامین D با سرطان فاز 3 کارآزمایی SOLARIS است. این آزمایش تاثیر افزایش دوز ویتامین D3 در شیمی درمانی و بواسیزوماب را بررسی می‌کند. دانشمندان می‌خواهند بدانند که این روش بر طول مدت زندگی بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال پیشرفته یا متاستاتیک بدون بدتر شدن بیماری چه تاثیری دارد.

محققان همچنین در حال مطالعه آنالوگ های ویتامین D هستند. درواقع آنها می‌خواهند مواد شیمیایی با ساختاری مشابه ویتامین D را بیابند. هدف نهایی یافتن موادی است دارای فعالیت ضد سرطانی ویتامین D هستند اما اثرات سمی دوزهای بالا را ندارند. برای مثال، آزمایش‌های بالینی در حال انجام، ویتامین D و پاریکالسیتول آنالوگ آن را به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها، از جمله ایمونوتراپی و شیمی‌درمانی، در بیماران مبتلا به سرطان پانکراس آزمایش می‌کنند.

چه خطاهایی این آزمایشات را تهدید می‌کنند؟

مطالعات مشاهده‌ای و بررسی مکانیسم‌های بیولوژیکی که از طریق آن وضعیت ویتامین D و مکمل‌ها بر خطر سرطان تأثیر می‌گذارد، ادامه دارد. همچنین پژوهشگران معتقدند که رابطه ویتامین D با سرطان می‌‎تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی مطالعات در تلاشند دریابند که آیا اثرات مفید ویتامین D بر پیامدهای سرطان ممکن است محدود به افرادی باشد که دارای گونه های ژنتیکی خاصی در ژن هایی هستند که ویتامین D را متابولیزه یا انتقال می دهند. به عنوان مثال، تجزیه و تحلیل اخیر جمعیت ایالات متحده نشان داد که بقای سرطان در درجه اول در میان زنان و مردان با فرم خاصی از پروتئین اتصال دهنده ویتامین D به نام GC بهبود یافته است.

این مقاله جامع در این خصوص پاسخ مشخص و صریحی را عنوان نمی‌کند. پژوهشگران مطالعات بسیار زیادی در مورد تاثیر ویتامین Dبر سرطان انجام داده‌اند. برخی از آنها ویتامین D را بعنوان عاملی موثر در درمان این بیماری مهلک شناسایی نموده‌اند. این درحالیست که برخی دیگر تاثیری نیافته و یا حتی آن را در پیشرفت سرطان موثر دیده‌اند.

البته این سردرگمی دلایل مشخصی دارد. عامل اصلی آن طراحی نوع آزمایش است. برای مثال، مطالعات عمیقاً در مقادیر مکمل ویتامین D متفاوت بوده است. این تفاوت می تواند از سطوح در صدها واحد بین المللی تا درمان در ده ها هزار واحد متغیر باشد. طرح‌های مطالعه نیز از مکمل‌های ویتامین D که خود گزارش شده بود تا مطالعاتی که افزایش سطح 25(OH)D سرم را اندازه‌گیری می‌کردند متفاوت بودند.

سطح پایه 25(OH)D سرم نیز بر پاسخگویی به مکمل تاثیر می گذارد. یک کارآزمایی پیشگیری از شیمی درمانی تصادفی آدنوم کولورکتال تصادفی شده با دارونما نشان داد که میزان افزایش سطح سرمی 25(OH)D پس از مصرف مکمل با 1000 واحد بین المللی ویتامین D به مدت یک سال، تغییر می کند.

میزان افزایش تحت تاثیر سطوح 25(OH)D اولیه قرار گرفت. افراد با سطوح اولیه پایین تر نسبت به افرادی که سطوح پایه بالاتری داشتند، افزایش متناسب بیشتری در سطوح سرمی 25(OH)D داشتند. یک تجزیه و تحلیل جداگانه از کارآزمایی‌های مکمل ویتامین D نشان داد که کارآزمایی‌هایی که افراد، از جمله بیماران سرطانی را بر اساس نارسایی یا کمبود 25(OH)D سرم طبقه‌بندی کردند، اثرات مکمل ویتامین D را بر مرگ و میر نشان دادند. بنابراین، تجزیه و تحلیل دقیق‌تر که شامل زیرجمعیت‌های بیمار می‌شود ممکن است برخی از تفاوت‌ها را بین نتایج مطالعه محدود کند.

دانشمندان در مورد کمبود ویتامین D و سرطان چه می‌دانند؟

نقش ویتامین D را بعنوان عاملی موثر در درمان این بیماری مهلک همچنان تا حد زیادی برای دانشمندان ناشناخته است. یک مطالعه طولانی در دانشگاه نیوانگلند مبتلایان به سرطان را در دو گروه مورد بررسی قرار داد. این مطالعات که در سال 2019 منتشر شد نشان داد در بازه دو ساله نرخ فوت در گروهی که مکمل ویتامین D مصرف می‌کردند، کمتر بوده‌است. براساس این تحقیق افراد با وزن نرمال با مصرف ویتامین D حدود 42 درصد کمتر قربانی سرطان می‌شوند.

در این حوزه متغیرها بسیار زیاد هستند. بعنوان مثال در همین پژوهش بالا 26000 زن و مرد میانسال و پیر این نتیجه را رقم زده‌اند. به جز مواردی مانند سن و جنسیت نوع و علت سرطان نیز بسیار تعیین کننده‌است. این درحالیست که خود علت سرطان همچنان در برخی موارد یک معماست.

محققان دریافته‌اند که افراد مبتلا به سرطان سینه در زمان تشخیص، سطح ویتامین D کافی نداشتند. اما دانشمندان نمی دانستند که آیا سطوح پایین ویتامین D علت یا نتیجه سرطان است. آیا سطح ویتامین D بیماران به دلیل عدم حضور در بیرون برای ورزش در هنگام بیماری یا به دلیل یک رژیم غذایی نامناسب پایین بود؟ یا از آنجایی که ورزش خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد، در وهله اول عدم تحرک در ایجاد سرطان نقش داشته است؟

محققان نتوانستند با قطعیت نتیجه گیری کنند. به گفته منسون، رئیس پزشکی پیشگیرانه در بیمارستان زنان و بریگهام، به طور خلاصه، رژیم غذایی نامناسب، کم تحرکی و چاقی می تواند باعث التهاب و کاهش ویتامین D شود. این موارد گاهی علت و گاهی معلول سرطان هستند.

در مورد اینکه افراد به چه مقدار ویتامین D برای کاهش خطر نیاز دارند، شواهدی وجود ندارد. دانشمندان نمی‌توانند در مورد سرطان بگویند سطوح بالا ویتامین d بهتر از سطوح متوسط. ما تنها می‌دانیم که داشتن سطوح کافی ویتامین D از نظر سلامت استخوان و عملکرد قلبی عروقی مهم است. به علاوه، ویتامین D بیش از حد می تواند منجر به افزایش سطح کلسیم در خون و سنگ کلیه شود.

پاسخ چند سوال مهم در مورد کمبود ویتامین D و سرطان